Kado si o EU
27 thema si membrí ande Europake uniunja, EU. O Švedo avilja andre sar membro ando EU ando 1 januvari 1995. Le EU-thema keren buči kethanes pol ekonomiko aj politiko pušimata.
Le EU-thema porunčin kethanes pe neve krisa save si zakono anda sa le thema save si ando EU. O zakono pa neve EU-krisa butivar lelpes ando Europake parlamento aj ando ministerengo konsiljo. Maj anglal te len o zakono le reprezentanturja katar le EU-thema aj reprezentanturja ando Europake parlamento dine duma maj anglal aj tirguisardjapen kethanes.
Vi o švedisko governo aj o parlameto len partja ande buči te lel pes aj te keren ol EU-krisa. Ando Švedo si o governo, o parlamento aj le instituturja save len sama kaj sa le EU-krisa te implementinpen.
Sar citizeno ando Švedo shaj te keres impakto pa o EU-kolaboratsia andol reprezentanturja pe save votislen ando alomos kaj o parlamento aj kaj o Europake parlamento, vaj te si ke kames te vazdes opinija pe aver fjalo.
Čačimatar sar EU- citizeno
Kodo so si citizeno ande jekh EU-them si vi citizeno ande uniunja ando EU, kodo so bušiol EU-citizeno. Kado deltut maj but čačimatar. Sar eksemplo jekh EU-citizeno shaj te:
- te alosares kodola politikurja save si te bešen ande Europake parlamento
- te trades libero vaj te keres buči vaj te studjís ne aver EU-thema.
- te les žutimos katar jekh EU-them ambasado kana trades nol thema avrjal o EU
- te bišaves mailo vaj lil kol EU instituturja pa jekh katar le EU oficialne šiba, sar eksemplo švedisko, aj te primis atveto pe tirri šib.
- te shaj te dzines ol EU-krisa aj dokumenturja pa tirri šib
- te mukes andre vatimos ko EU ombudsmano te si ke sanas žungales tratime katat jekh EU institutsia.
Kado kerel o EU
O Švedo aj kolaver EU-thema kolaborin pol ekonomiko aj politikake pušimatar kaj shaj te dikhen ke kethanes shaj te arasen maj lašjo rezultato sar te si te keren kodo korkoro. Te barrion e ekonomija, vučo bučjake nivelo aj holbaro vazdimos ando sa le EU-themake than, interno piatsa si jek cigní partja nol skopurja pa e kolaboratsia.
Le zakonurja ando fundamento ando EU-kolaboratsia si xramosarde ando kontrakto, savo bušiol tratato. Ando tratato phenelpes pa so shaj o EU te porunčil aj sar si te dzjal o proceso. O tratato shaj te dikhelpes sar le fundamentalno krisa ande jekh them. Sa le EU-thema dzine pengo akordo pa o tratato aj respektin len.
Ol EU-thema kolaborin sar eksemplo po
- Komertso
- Regionalno vazdimos
- žutimos pa agrikultura
- Forskningo
- Energja
- Milíoske pušimos
- Te oprin o kriminaliteto
- E politika pol manuš kaj našen katar o nasul ne lenge thema
Kado či kerel o EU
Ol EU-thema silen responsabiliteto korkoro pa but pušimatar, pe save o EU či porunčil. Vuni eksemplurja si lovenge taxa, nasfalimasko žutimos, škola, pensja aj le love le chavorrenge.